Kifoz

Omurganın arkadan görünümünde omurların birbiri üzerine diziliminden oluşan ve kafa ile leğen kemiğinin tam ortasından geçen bir izdüşümü olan düz bir kolon olduğunu görmek mümkündür. Fakat insan omurgasına yandan baktığımızda böyle bir düz hat olmadığını ve omurların her bir tanesinin birbirleri ile açı yaparak oluşturduğu fizyolojik birtakım eğrilikler olduğu görülür. Örneğin göğüs, sırt bölgemizde bir kifoz (kambur) varken bunu izleyen bel bölgemizde bir çukurluk vardır.

Göğüs, sırt bölgesindeki kifoz kişiler arasında farklılık göstermektedir. Durumu genellemek gerekirse çevremizde gördüğümüz bazı insanlar daha kambur dururken bazıları daha dik durmaktadırlar ve bu kamburluğun fizyolojik olarak kabul edilen ölçüsel bir sınırı vardır. Bu sınırın kontrolü ise kişinin ayakta durduğu pozisyonda çekilen yan radyografisinde yapılacak olan açı ölçümü ile mümkündür. 20 derece ile 55 derece arasında değişmekte olan kifoz değeri, 20 derece kifozu olan bir insanın da, 55 derece kifozu olan bir insanın da kifozlarının normal sınırlar içinde kabul edildiğini gösterir. Dolayısıyla bir ailenin herhangi bir bireyinin diğer bir bireyden daha az ya da daha fazla kambur olması normal bir durumdur.

 

Kifoz kötü duruşa bağlı ya da yapısal olarak iki şekilde ele alınır:

1. Postürel (kötü duruşa bağlı) ya da pozisyonel kamburluk nedir?

Ayakta duruşta 35 derecelik kifozu olan bir insanın kötü duruşa bağlı kamburluğunun (kifozunun), örneğin 55 dereceye çıkması pozisyonel bir kamburluktur diyebiriz.

Bu konu ailelerin çocukları için genellikle şikayet ettiği durumdur.

 

Postürel Kamburluk Nasıl Düzeltilebilir?

 

1. Özellikle küçük yaştaki çocuklar için ders sırasında uzun süreler oturmaları ya da oturarak iş yaşamını sürdüren bireylerin oturma alışkanlıklarını düzelterek postürel kamburluğun sebeplerini önleyeceğinden önemlidir.

   – Başlangıç olarak, çocukların çalışma masaları ve sandalyelerinin uygun konum, açı, yükseklikte olmasını sağlamak, monitör ve klavye yüksekliklerini uygun pozisyonlara ayarlamak iyi olacaktır. Bu sayede çocukların omurgalarını fizyolojik sınırlarda tutabilecekleri ideal pozisyona alışmalarını sağlamak için katkıda bulunmak mümkündür.

 

2. Postürel kamburluğun en aza indirilmesi konusunda ikinci önemli adım çocuklarda küçük yaşta alışkanlık haline gelmesi gereken düzenli spor, onlara spor yapma motivasyonu kazandırmaktır.
   Spor, çocuğunuzun fizik kondisyonunu, omurgayı dik tutan kasların kuvvetini ve dayanıklılığını artıracak ve postürel kamburluğun önüne geçmeye fayda sağlayacaktır.

   Haftada en az 3 gün bir saatlik sportif aktivite kötü duruş sorununun çözülmesinde önemli bir destekçidir.

 

2. Yapısal kamburluk ya da Schuermann kifozu nedir?

Kişinin fizyolojik ayakta duruşta dahi 55 derecenin üzerinde olan ve çoğu zaman altta yatan bir kemik veya yumuşak doku patolojisine bağlı ortaya çıkan kamburluktur.

 

Nedenleri;
– Doğuştan gelen omurga anomalilerine (konjenital kifoz),

– Bazı kemik hastalıkları (iskelet displazisi, nörofibromatozis vs.),

– Omurga enfeksiyonu (omurga tüberkülozu vs.) veya omurga kırıklarına bağlı omurların hasar görmesiyle oluşabilen çeşitli sinir ve kas hastalıklarına bağlı olarak sıralanabilir.

Büyümekte olan hastalarda yapısal kamburluğun en sık nedeni Schuermann hastalığı olarak tanımlanan ve nedeni bilinmeyen bir etkilenmeye bağlı, omurgaların dikdörtgen şekillerini kaybedip üçgenleşmeye başlaması ile ortaya çıkan kamburluktur.

Schuermann hastalığının erken teşhisi ve tedavisi tüm ortopedik rahatsızlıklarda olduğu gibi ciddi önem taşımaktadır; tedavi edilmediği takdirde kamburluğun artması ve tehlikeli boyutlara ulaşması ile sonuçlanabilir.

 

 

Schuermann kifozu nedir?

Hastalığı ilk tanımlayan Danimarkalı radyoloğun adı ile anılan ve postüral kifoz gibi genellikle gençlik yıllarında belirginleşen Scheuermann kifozu, özellikle zayıf hastalarda, postural kifozdan önemli ölçüde daha şiddetli bir deformiteye neden olabilir.

Scheuermann kifozuna omurgadaki yapısal bir anormallik neden olur demek mümkündür. Scheuermann kifozu olan bir hastanın yandan bir röntgeninde, birkaç ardışık omurun, normal dikdörtgen şekil yerine daha üçgen bir şekle sahip olduğunu görebiliriz. Hastalığın neden olduğu eğrilik genellikle keskin ve açılıdır.

– Scheuermann kifozlu bir hasta postüral kifozlu bir hasta gibi dik durarak eğriyi düzeltemez.

– Genellikle torasik omurgayı etkileyen Scheuermann kifozu bazen lomber (alt) omurgada da gelişebilir.

– Erkeklerde kadınlardan daha yaygındır ve büyüme tamamlandığında ilerlemesi durur. (genellikle 8 ve 12 yaş arasında görülür)

– Bazen ağrılı olabilen rahatsızlıkta ağrı varsa şayet bu ağrı genellikle eğrinin en yüksek kısmında veya “tepe noktasında” hissedilir. Sırtın alt kısmında da hissedilen ağrıyı aktivite, uzun süre ayakta durma veya uzun süreli oturma gibi eylemler tetikleyebilir.

 

Konjenital Kifoz Nedir?

Ana rahminde omurganın normal şekilde gelişmediğinde ortaya çıkan bu tür doğumda mevcuttur. Kemikler olması gerektiği gibi oluşmayabilir veya birkaç omur birbirine kaynaşmış olabilir ve tipik olarak çocuğun yaşı ilerledikçe kötüleşen bir türdür.

Doğuştan kifozlu hastalar, eğriliğin ilerlemesini durdurmak için genellikle çok genç yaşta cerrahi girişime ihtiyaç duyarlar. Çoğu zaman, bu hastaların kalp ve böbrekler gibi vücudun diğer kısımlarını etkileyen ek doğum kusurları da görülür.

 

 

Postürel & Yapısal Kamburluk nasıl ayırt edilebilir?

Özellikle erken yaşta konulan tanılarda ailelerin kolaylıkla yapabileceği bir test ile ikisini birbirinden ayırt etmek mümkündür.

– Çocuğunuz “dik dur” dediğiniz zaman mevcut kamburluğunu belirgin olarak düzeltebiliyor ise, bu büyük ihtimal ile postürel kamburluk olarak değerlendirilir.

Kamburluğun nereden düzeldiği dikkat noktamız olmalıdır.

 

Kamburluk en çıkıntılı yerinden düzeliyorsa herhangi bir sorun yoktur.
– Bazı durumlarda kamburluğun en çıkıntılı yeri hiç düzelmez, daha üst ile alttaki omurlardan bir miktar düzelme olabilir.

– Bazı durumlarda ise kamburluk belirgin olarak değil de hafif bir düzelme gösterebilir.

 

Yukarıda bahsettiğimiz bu iki durumda da doktorunuza başvurup profesyonel yardım almanız gereklidir.

 

Kifoz tedavisi nasıl olur?

Tedavi amacı deformiteyi önlemek, eğriliğin ilerlemesini durdurmaktır.

Kifoz tedavi yöntemi belirlenirken hekimin göz önünde bulunduracağı konular:

 

• Hastanın yaşı ve genel sağlığı
• Kalan büyüme yıllarının sayısı
• Kifoz türü
• Eğrinin şiddeti

 

1. Cerrahi Olmayan Tedavi

Cerrahi olmayan tedavi yöntemi postural kifozlu hastalara ve 75 dereceden az eğrileri olan Scheuermann kifozlu hastalara önerilir.

Cerrahi olmayan tedavi şunları içerebilir:

Gözlem: Sorunun ilerleyişi, daha kötüye gidip gitmediğinden emin olmak için doktorunuz eğriliği izlemeyi önerebilir. Kifoz özellikle bir çocuk hastada gözlendiği takdirde tamamen büyüyene kadar periyodik ziyaretler ve röntgenler ile takip edilebilir böylece kontrol altında tutulup kötüleşme ya da ağrılı hale gelme gibi bir durum olmadığı takdirde başka bir tedaviye gerek olmayabilir.

Fizik Tedavi: Karın ve sırttaki kaslarını güçlendiren spesifik kifoz hareketleri, sırt ağrısını hafifletmeye ve duruşu iyileştirmeye yardımcı olabilir

Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler): Aspirin, ibuprofen ve naproksen dahil olmak üzere NSAID’ler sırt ağrısını hafifletmeye yardımcı olacaktır.

Destek: Scheuermann kifozu bulunan ve halen kifoz büyümesi devam eden hastalar için kifoz korse kullanımı bir yöntem olabilir. Spesifik korse tipi ve takılması gereken günlük saat sayısı, eğrinin ciddiyetine bağlı değişecektir. Eğrilik iyileştikçe doktor korseyi düzenli olarak ayarlar. Genellikle, çocuk iskelet olgunluğuna erişene ve büyümesi tamamlanana kadar korseler takılır.

2. Cerrahi Tedavi

Cerrahi tedavi (ameliyat) genellikle doğuştan kifozlu hastalar için önerilir. Bununla birlikte aşağıdaki durumlar için de ameliyat önerilebilir:

– 75 dereceden fazla eğrileri olan Scheuermann kifozlu hastalar

– Cerrahi olmayan tedavi ile düzelmeyen şiddetli bel ağrısı olan hastalar

Spinal füzyon, kifozu tedavi etmek için en yaygın olarak kullanılan cerrahi prosedürdür.

 

Spinal füzyonun hedefleri:

• Eğriliğin derecesini azaltmak
• Daha fazla ilerlemesini engellemek
• Zaman içindeki gelişimi sürdürebilmek
• Varsa, önemli sırt ağrısını hafifletmek

 

Ameliyat Prosedürü

Spinal füzyonda temel fikir, etkilenen omurları tek ve sağlam bir kemiğe dönüşecek şekilde birleştirecek bir “kaynak” işlemidir. Omurgayı kaynaştırma girişimi ile eğriliğin derecesini azaltmak ve etkilenen omurlar arasındaki hareket ortadan kalktığı için sırt ağrısın da hafifleme beklenir.

Prosedür sırasında, öncelikle omurganın yuvarlaklığını azaltmak üzere eğriyi oluşturan omurlar yeniden hizalanır. Kemik grefti adı verilen küçük kemik parçaları daha sonra kaynaşacak omurlar arasındaki boşluklara yerleştirilir. Zamanla kemikler birlikte büyür. Bu durumu kırık bir kemiğin iyileşmesine benzetmek mümkündür.

Kemik grefti yerleştirilmeden önce, doktor füzyon oranını artırmak ve omurgayı daha da stabilize etmek için tipik olarak metal vidalar, plakalar ve çubuklar kullanacaktır.

Omurganın tam olarak ne kadar kaynaştığı hastanın eğrisinin boyutuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Sadece eğri omurlar birbirine kaynaşmıştır. Omurgadaki diğer kemikler hala hareket edebilir ve bükülme, düzleştirme ve döndürmeye yardımcı olabilir.