Omuz Kas Yırtılması (Rotator Manşet Yırtığı)

OMUZDA KAS VE LİF YIRTILMALARI 

Omuz kuşağı üst kol, köprücük ve kürek kemiklerinin eklemleşmesinden meydana gelir. Bu alanda kolun bazı hareketlerini yerine getirmesini sağlayan “rotator manşet kasları” denilen 4 adet kas ve bu bölgedeki tendonlarla kasları koruyan bir kılıf bulunmaktadır.

Omuz eklemi çok geniş hareket açıklığına sahip olmakla birlikte, eklemi oluşturan kemiklerin anatomik uyumu nispeten zayıftır. Eklemin stabilitesi büyük oranda kıkırdak ve tendon destekleriyle sağlanır. Stabilitenin en önemli bileşeni, rotator cuff denilen manşet şeklindeki yapıdır. Bu yapı omuz eklemini çepeçevre sarar, yerinde tutar ve omuzun içe-dışa dönüş hareketlerini yaptırır.

Omuzda kas ve lif yırtılmaları her yaş grubunda görülmekle birlikte özellikle kırk yaş üzerinde ve kadınlarda sık görülür. Kırk yaş üzerinde omuz ağrısı nedenlerinin en önemli nedenlerinden biri ‘rotator manşet’ yırtığıdır. Kas yırtığı en sık supraspinatus adı verilen kasta görülür, ancak tedavi edilmezse yıllar içinde diğer kaslar da etkilenip kopabilir.

Uzun süren ve yeterli tedaviyi alamamış sıkışma sendromu hastalarında, kolun baş üstüne kaldırılmasıyla yapılan ağır işler, spor sırasında yapılan zorlayıcı hareketler, travma gibi akut yaralanmalar, yaşlanmaya bağlı olarak kas yapısındaki yıpranmalar sonucu yırtıklar oluşabilmektedir. Bu yırtıklar kısmi veya tam kat şeklinde görülmektedir.

İlk olarak omuzdan başlayıp kolun üst tarafına yayılan hafif ağrılar yaşanır ve giderek şiddetlenir. Ağrı özellikle kolu yukarı kaldırma sırasında artar ve baş üstü aktivitelerde (örneğin üst raftan kavanoz alma, saç tarama, giyinme gibi) ortaya çıkacağından hasta ağrı duymamak için bu hareketlerden kaçınmaya başlar. Hastalar çoğu zaman şikâyetlerinin uzun zamandır olduğunu, aralıklarla bu sıkıntıları yaşadıklarını, ancak bu seferinde ağrılarının geçmediğinden yakınırlar. Rotator manşet yırtıklarında özellikle istirahat ve gece ağrısı tipiktir. Gece ağrısı etkilenen tarafa yatmakla daha da belirgin hâle gelir. Sürekli ve tekrarlayıcı nitelikte ağrı, güçsüzlük ve zamanla omuzda hareket kısıtlılığı, arkaya ulaşmakta zorluk, omuz ekleminde kitlenme ortaya çıkabilir.

Tanı için hastalardan öncelikle ayrıntılı öykü alınır. Hastanın yaptığı günlük aktiviteler ve travma geçmişi sorgulanır. Klinik muayenede omuzda kas yırtığına özgü muayenelerin yanı sıra, omuzda var olan diğer patolojilerin (sıkışma, kireçlenme gibi) olup olmadığına bakılır. Boyun fıtığı, boyunda kireçlenme gibi durumlarda da omuz ağrısı olabilmektedir.

Röntgen incelemesi kemik kaynaklı bulguların tespitinde yararlıdır. Kesin tanı genellikle MR incelemesi ile konulur. MR ile yırtığın derecesi, tutulan kasların sayısı, omuzdaki aşınmanın miktarı ve komşu eklemlerin durumu ayrıntılı olarak belirlenebilir.

Tedavi planlaması; muayene ve görüntüleme yöntemleri beraber değerlendirilerek yapılmalıdır. Rotator manşet yırtıkları parsiyel (tam olmayan) veya tam yırtık biçiminde olabilir. Tendonun bütün kalınlığınca olmayan parsiyel yırtıklar cerrahi olmayan tedaviye iyi yanıt verirler. Tedavinin ilk basamağı dinlenme ve antienflamatuvar ilaçların kullanımından oluşur. Ağrının azalmasıyla birlikte kuvvetlendirici egzersizlere başlanılması gerekir. İlaç kullanımıyla ağrının azalmadığı durumlarda kortikosteroid enjeksiyonları uygulanır. Bu tür konservatif tedavilere yanıt vermeyen parsiyel ve tam kat yırtıklarda artroskopik cerrahi tedavi gerekebilir. Bu yöntemde 1 cm boyutunda üç ayrı delikten girilerek bası yapan anatomik yapılar tıraşlanmakta ve mevcut olan kas yırtıkları dikişli çapa (anchor) denilen mini vidalar yardımıyla dikilebilmektedir. Ameliyatın ardından hastalar ertesi gün taburcu olabilirler. Yapılan uygulamaya göre, kol askısı 2 ila 6 hafta takılabilir. Egzersizlereyse ameliyattan 1 hafta sonra başlanılabilir. Ameliyat sonrası dönemde hasta, çoğunlukla yoğun bir rehabilitasyon programına ihtiyacı vardır. Omuzun son hâlini alması 6 aya kadar sürebilir.

Onarılması mümkün olmayan geniş ve tam kat yırtığı olan hastalarda, çalışmayan kasın yerine omuz çevresindeki başka kasların nakli mümkündür.

Uzun yıllar tedavisiz kalmış rotator manşet yırtıklarında eklemde ileri derece hasar gelişmişse son çare omuz ekleminin metal ve polietilenden imal edilen protezler ile değiştirilmesidir.