El Bileği Kırığı

EL BİLEĞİ KIRIĞI

El bileği; 8 küçük ve 2 ön kol kemikten (radius ve ulna) oluşur. Kemiklerin şekli; avuç içi, yukarı veya aşağı yönlü hareketlerde bileğin bükülmesi ve düzeltilmesine, bileğin yana doğru hareket etmesine ve dönmesine izin verir.

Açık bir ele yeterli kuvvet uygulanması sonucu düşerken olduğu gibi bu kemiklerin herhangi birinde kırılma meydana gelebilir. Araba kazası, çatıdan veya merdivenden düşme gibi yüksek enerjili bir darbelerde de ciddi kırıklar söz konusu olabilir. Osteoporoz hastalığında hastaların bileklerindeki kemiklerin kırılmalara daha yatkın hâle gelmesinde etkendir. Açık bir kırık, bir kemik parçası deriden çıktığında (içeriden dışarıya) ya da sert bir cisim (kurşunlanma, demir parçası vb.) ile cildin yaralanması (dışarıdan içeriye) sonucu meydana gelebilir.

El bileğinin en sık kırılan kemiği ön kol bölgesinin uzantısı olan radius kemiğidir.

Kırık ile çatlak farklı düşünülse de bunu doğru bilinen yanlışlar olarak değerlendirebiliriz, bu iki durum aslında hemen hemen aynıdır.

El bileği kırıldığında hastada el ve el bileği kullanımında zorlanma, buna eşlik eden ağrı ve şişlik, bilekte çarpıklık ve deforme gibi durumlar görülür. Skafoid gibi küçük bilek kemiklerinin kırıkları muhtemelen deforme olmuş görünmez. Basit kırıklarda genellikle kemik parçaları yerinden hareket etmemiştir ve hizalanmaları bozulmamıştır. Yerinden ayrışmış kırıklarda kemik parçaları dengesizdir, yerinden çıkma ya da kayma eğilimindedir. Bu durumda el bileği şeklinde bozukluk görülme olasılığı daha yüksektir.

 

El Bileği Kırığının Tanısı ve Tedavisi

El bileğinde kırık olup olmadığını hekimin anlayabilmesi ve uygun tedavi programı oluşturmasını desteklemesi için fiziksel muayene ve röntgen çekilmesi gerekir. Bazen durumlarda kırık parçalarının ve ilişkili yaralanmaların daha iyi ayrıntılarını görerek değerlendirmek için bir BT taraması veya MR kullanılabilir.

El bileği kırıldığı zaman kemiğe ek olarak bağlar (kemikleri bir arada tutan yapılar), tendonlar, kaslar ve sinirler de yaralanabilir. Bu yaralanmaların da el bileği kırığına ek olarak tedavi edilmesi gerekecektir.

 

Tüm kırıklarda olduğu gibi kırığın yapısı, stabil ya da ayrışmış olması, hastanın yaşı, genel sağlık durumu, aynı bölgeye daha önce yara alınıp alınmaması, artrik varlığı gibi durumlar tedavinin yönünü belirleyen faktörlerdendir.

 

• Yer değiştirmemiş bir kırığı tedavi etmek veya oluşmuş bir kırığı korumak için bir atel veya alçı kullanılabilir.
• Diğer kırıkların kemiği düzgün şekilde yerleştirmek ve/veya stabilize etmek için ameliyat edilmesi gerekebilir.

• Kırıklar K telleri, vidalar, plaklar, rodlar veya eksternal fiksasyon ile stabilize edilebilir. Eksternal fiksasyon, vücudun dışında bir çerçevenin, kırık bölgesinin üstünde ve altında kemiğe yerleştirilen teller ile tutturulduğu ve aslında kemik iyileşene kadar onu traksiyonda (germe) tuttuğu bir yöntemdir.

• El bileği kırıklarının değerlendirilmesi ve tedavisinde bazen artroskopi kullanılmaktadır.

• Kemiğin eksik olduğu bazı durumlar ya da kemik hizalandığında kemikte boşluk olacak kadar ciddi eziklerin olduğu travmalar olabilir, bu gibi durumlarda kemik grefti gerekebilir. En genel tanımıyla boşlukta bulunan kemiğin doldurulmasına yardımcı olmak için vücudun başka bir yerinden kemik alınarak ya da bir kemik bankasından alınan kemik yahut sentetik kemik grefti ile bu boşluklar doldurulabilir.

 

El bileği kırığı iyileşirken parmakların esnek tutulması parmakların hareketsiz kalmasını gerektirecek başka bir yaralanmanın olmaması çok önemlidir. Bu durum göz ardı edilirse şayet parmaklar sertleşerek el fonksiyonunun iyileşmesini engelleyecektir. El bileği yeterli stabiliteye sahip olduktan sonra bileğin kendisi için hareket egzersizleri başlatılabilir. Doktorunuz bu egzersizler için uygun zamanlamayı belirleyecektir. El terapisi genellikle esnekliğin, gücün ve işlevin iyileşmesine yardımcı olmak için kullanılır.

 

Tedavi Sonrası

İyileşme süresi yaralanmanın ciddiyetine, ilişkili yaralanmalara ve daha önce belirtildiği gibi diğer faktörlere bağlı olarak önemli ölçüde değişiklik göstermektedir.

El bileği kırığında maksimum iyileşmenin birkaç ay sürmesi mümkündür.

Bazı hastalarda tedavi sonucunda sertlik veya ağrı olabilir, bu durumda muhakkak özel el rehabilitasyonu gerekecektir. Eklem yüzeyi ağır şekilde yaralanmışsa eklem kıkırdağı bozularak artrit gelişmesi söz konusu olabilir bu gibi durumlarda da bazen ek tedavi ya da rekonstrüktif cerrahi gerekebilir.