Başparmak Kireçlenmesi (Halluks Rijidus)

BAŞPARMAK KİREÇLENMESİ (HALLUKS RİJİDUS)

Halluks rijidus, ayak başparmağı ekleminin kireçlenmesi olarak da bilinen bir eklem hastalığıdır. Çoğu zaman ayak başparmak çıkıntısı (halluks valgus) ile karıştırılır.

Rijidus kelimesinin anlamı sertlik, hareketsizliktir. Hastalık eklemde gelişen ağrı, kemikte çıkıntı ve eklem hareketinde kayıp yaşanmasıyla kendini göstermektedir. Hızlı ilerleyen bir hastalıktır ve ileri dönemde ağrı şiddeti artarak eklem hareketlerinin yok denecek kadar azalmasına sebep olmaktadır.

Başparmak Kireçlenmesinin Nedenleri

• Eklemde mevcut olan yahut zamanla oluşan yapısal anormallikler (ayak arkında azalma/artma, yayvan ayak vs.) ve kötü kullanım.
• Yanlış ayakkabı seçimi.
• Çömelerek yapılan bazı mesleklerde ayağın zorlanması.
• Geçirilmiş travma gibi nedenler sonrası eklem kıkırdağının aşınması. Gut ve romatoid artrit gibi romatizmal hastalıkların da ayak başparmağındaki eklemleri aşındırmasıyla bu hastalık oluşmaktadır. 
• Genetik miras.

Başparmak Kireçlenmesinin Belirtileri

• Erken dönemde hareketle kendini gösteren fakat zamanla istirahatte bile hissedilen ağrı, eklem hareketlerinde azalma olarak bilinen sertlik, çömelme veya koşma gibi aktivitelerde zorlanma.
• Atak dönemlerinde şişme ve kızarıklık.
• İleri evre hastalarda istirahat ağrısı görülmektedir.
  Özellikle eklemin yukarı bakan kısmında kireçlenmeden kaynaklanan çıkıntılara bağlı ayakkabı giyerken rahatsızlık hissi, baldır ve dize yayılan ağrı ve buna bağlı topallama gözlenebilmektedir.

Başparmak Kireçlenmesinin Tedavisi

Erken tanı her hastalıkta olduğu gibi başparmak kireçlenmesi tedavisi için de çok önemlidir. Erken dönemde fark edilen belirtilerin doktorun klinik muayenesiyle eklemde ağrı ve hareket kısıtlılığı olması ve sonrasında çekilen radyografiler üzerinde eklemde kemik çıkıntısının görülmesi ile hızlıca tanı konulması mümkündür.

Erken aşamalarda tedavi olarak;

• Ayakkabı değişikliği (geniş uçlu ayakkabı seçimi),
• Metatarsal ped kullanımı,
• Aktivite düzenlemeleri,
• İlaç tedavisi (nonsteroid  antienflamatuvar ilaçlar),

Ağrılı ve kızarık dönemlerde;

• Buz tedavisi,
• Fizik tedavi ve ağrının arttığı atak dönemlerinde kortizon enjeksiyonu kullanımına başvurulmaktadır.

Hastalığın cerrahi tedavisine karar verilirken; hastalığın şiddeti, hastanın aktivite durumu ve yaşı gibi faktörler göz önünde bulundurularak hareket edilmelidir.

Erken dönemde eklem tıraşlanması (çeylektomi) mümkünken geç dönemlerde protez cerrahisi veya daha sıklıkla uygulanan eklem dondurma (artrodez) cerrahisi planlanması söz konusu olabilir.