Donuk Omuz (Adheziv Kapsülit)

 

Donuk omuz (adheziv kapsülit), omuz ekleminde hareket kısıtlılığı ve şiddetli bir ağrıyla kendini gösterir. Eklem kapsülünde kısalıp sertleşme sonucu daralma meydana gelir. Hayatı birçok açıdan olumsuz etkileyen bu sendrom ortopedik ve travmatolojik bir hastalıktır. Belirtiler tipik olarak sinsi başlangıçlı olup zamanla şikâyetler artar, ilerler ve hastalığın iyileşme süresi uzun yıllar alabilir. Donuk omuz sendromunu ilk aşamada fark etmek zor olduğundan tanı süreci büyük önem taşımaktadır.

 

Tıbbi tedavi gerektiren donuk omuz sendromu, kaslarda, eklemlerde ve aralarındaki bir sıvı hareketliliği sonucunda meydana gelir. Genellikle 40 ila 65 yaş arası bireylerde, çoğunlukla kadınlarda daha fazla görülür. Herhangi bir nedene bağlı olmadan oluşabileceği gibi, diyabet (en önemli risk faktörü) ve tiroid hastalıkları başta olmak üzere çeşitli sistemik hastalıklara (inme, parkinson hastalığı, akciğer tümörleri, meme veya kalp cerrahisi sonrası), geçirilmiş travmalara (omuza darbe, omuzu etkileyecek ağır yük kaldırma gibi) veya omuz çevresi hastalıklarına bağlı olarak da gelişebilir. Uzun süre omuz kısmının hareketsiz kalmasına bağlı da meydana gelen adheziv kapsülit, farklı eklem rahatsızlıklarına da yol açabilir. Bazı hastalarda farklı seviyelerde olmakla birlikte iki omuzda da görülebilir. Hareketsiz yaşam tarzına sahip olan kişiler, hareketli olan ve düzenli olarak spor yapan bireylere oranla daha fazla risk taşımaktadır.

 

Klinik olarak ağrı ve hareket kısıtlılığı temel şikâyettir. Ağrı günlük hareketlerle başlar ve istirahat hâlinde bile rahatsız eder. Zamanla geceleri uykudan uyandıran ağrılar olur. Gün boyu süren ağrıların giderek artması, şiddetlenmesi donuk omuz hastalığının önemli belirtilerindendir. Omuz hareketleri kısıtlanır. Donuk omuzda gelişen eklem hareket kısıtlılığı, hastalığın ilk dönemlerinde kolunu baş üzerine kaldıramama ve dış̧a döndürememe şeklindendir. Hastalar, sırtlarına ellerini götürememekten şikâyet eder. Donuk omuz sendromu şikâyeti olan kişilerde günlük yaşamda çok gerekli olan kıyafet değiştirmek, araç kullanmak, yüksek bir yerden bir objeyi almak, saç taramak gibi önemli faaliyetler ciddi ağrılarla yapılır. Hastalığın ileri aşamalarında tüm yönlerde hareket kısıtlılığı artarak devam eder. Donuk omuz sendromu birkaç aylık bir sürede oluşabileceği gibi bu süreç 2-3 yıla kadar da uzayabilir.

Toplamda 3 evreye ayrılan donuk omuz hastalığının tanısı, ayrıntılı öykü ve fizik muayene ile konulur.

• Evre 1 (Yangı Evresi): Omuzda şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı ile seyreder. Gece ağrısı olabilir, omuzun hareketleri her yöne ağrılıdır. Bu evre yaklaşık 1-3 ay sürer.
• Evre 2 (Donma Evresi): Hastalığın başlangıcından sonraki 3-14. aylar arasında görülür ve ağrı giderek azalır ancak hareket kısıtlılığı belirgindir.
• Evre 3 (Çözülme Evresi): Hastalığın başlangıcından sonraki 15-24. aylar arasında görülür, ağrı iyice azalır ve omuz hareketleri yavaş yavaş geri döner. İkinci yılın sonunda hastalığın çoğu bulgusu azalmıştır ancak hastaların yaklaşık beşte birinde hâlâ rahatsız edici bir ağrı ve hareket kısıtlılığı vardır.

Sendromun en ağır hâli ikinci evrede gerçekleşir ve tanılar da en belirgin şekilde ikinci evrede konur. Donuk omuzda görüntüleme yöntemleri (radyografi, BT, MR) tanı koymaktan çok omuz ağrısı ve hareket kısıtlılığı yapan diğer nedenleri ayırmak için kullanılır.

Problemin nedenleri, hastanın şikâyetleri ve sendromun hangi evrede olduğuna bağlı olarak tedavi planlaması gerçekleştirilmektedir. Tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, hareketi geri kazanmak ve bunu sürdürmektir.

Donuk omuzda öncelikli tedavi cerrahi dışı yöntemlerdir. Cerrahi dışı tedavi yöntemleri; istirahat, ağrı kesici ilaçlar, egzersiz programları, fizik tedavi ve çeşitli enjeksiyonlardır. Omuz ekleminin dinlendirilmesi ve planlı bir şekilde baskı uygulanmadan hareket etmesinin sağlanması birçok hastada rahatlatıcı faktörlerdir. Antienflamatuvar ilaçlar ve eklem içi kortizon enjeksiyonları ağrı kontrolü ve ödemi azaltmak için yararlıdır.

En az 6 aylık cerrahi dışı tedaviye cevap vermeyen hastalarda, genel anestezi altında manipülasyon yapılabilir. Manipülasyon sırasında tam kas gevşemesi sağlandıktan sonra doktorunuz çeşitli manevralar ile kapsülü gevşetir, omuz hareketlerini açar. Sonrasında yapılacak ciddi bir rehabilitasyon programı ile kazanılan omuz hareketleri korunur.

Manipülasyon ile omuz hareketleri kazanılamıyorsa veya doktorunuz uygun görüyorsa artroskopik cerrahi ile gevşetme ameliyatları uygulanmalıdır. Artroskopi sırasında kalınlaşmış ve hareketi engelleyen yumuşak dokular kesilerek gevşetilir. Artroskopi yöntemi hasta konforu açısından oldukça uygundur. Hastaların %5-10’unda donuk omuz tekrarlayabilir. Sorun!