Başparmak Çıkıntısı (Halluks Valgus)

BAŞPARMAK ÇIKINTISI (HALLUKS VALGUS)

Kadınların büyük çoğunluğunda özellikle 30-40 yaşlarından sonra görülen ve ayak başparmağının içeri doğru dönmesi ile birlikte birinci parmakta bulunan tarak kemiğinin dışarı doğru dönmesiyle oluşan çıkıntılı şekil bozukluğuna başparmak çıkıntısı (halluks valgus) denilmektedir.

 

Ayak başparmağında oluşan çıkıntı, hastada oluşan ağrı ve şekil bozukluğu nedeniyle ayakkabı giymeyi ve yürümeyi güçleştirerek hayat kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir.

 

Başparmak Çıkıntısının Belirtileri

• Şekil bozukluğu: Hastaların en sık şikâyet ettiği nokta ayakta birinci parmakta meydana gelen çıkıntı sebebi ile gözle görülür şekil bozukluğudur.
• Ağrı: Bu hastalık sebepli parmak hareketi ve yürüme hatta ayakkabı içerisinde durağan hâlde dahi ağrı görülebilir.
• Kızarıklık: Giyilen ayakkabının şekline ve ön kısmının darlığına göre hastalarda başparmakta kızarıklık görülmektedir.

Özellikle sivri uçlu ya da ayak yapısına uygun durumda olmayan ayakkabı giyilmesi sebepli ayak başparmağında kızarıklık ve ağrı birlikte görülmektedir.

 

Genellikle genetik miras dediğimiz aile bireyleri arasında aktarılan bir sağlık sorunu olan başparmak çıkıntısı; bazı hastalarda dar yüksek topuklu ayakkabılar giyilmesi ile gelişebilirken bir grup hastadaysa geniş, topuksuz ve rahat ayakkabı kullanımına rağmen görülebilmektedir.

 

Başparmak Çıkıntısının Tedavisi

Tedavi planlanırken her ortopedik cerrahi planlamasında olduğu gibi hastanın yaşı, başparmak çıkıntısına sebep olan durumlar, klinik bulgular ve hastanın beklentileri göz önüne alınarak hareket edilmektedir. Tedavi, konservatif ve cerrahi olmak üzere iki ana grupta incelenmektedir.

 

Şikâyetlerin az olduğu hastalığın başlangıç döneminde uygulanacak tedavi yöntemleri şekil bozukluğunu düzeltici yönde etki sağlamaktan çok şikâyetlerin gerilemesini ve şekil bozukluğunun ilerlemesini önlemeye yöneliktir. Bu amaçla çeşitli aparatlar ve ortopedik materyaller kullanılabilir. Böylece başparmak çıkıntısı tespit edilen hastaların büyük kısmında cerrahi gerekmemektedir.

Halluks valgus ağrısını azaltmak için aşağıdaki araçlar kullanılabilir:

• Ayağa uygun ayakkabı şekline geçiş (geniş taraklı, yumuşak derili ve 2-3 cm’yi aşmayan topuklu ayakkabılar),
• Birinci parmakta meydana gelmeye başlayan şekil bozukluğunu önlemek için parmak arası makara ve gece istirahat ateli kullanılması,
• Basma kusurunu engellemek için kullanılacak tabanlıklar,
• Parmak üzerindeki çıkıntıyı korumak için silikon aparatlar.
• Yapılacak basit egzersizler:
  Hasta ayakları hafif aralık olacak şekilde ayakta durur. Topuklarını yerinden oynatmadan bir başparmağı ile diğerine değmeye çalışır.

 

Başparmak çıkıntısı rahatsızlığında şekil bozukluğu ve ağrı belirgin hâle geldiği vakit cerrahi müdahale gerekmektedir ve müdahalenin amacı çıkıntı ve şekil bozukluğunun düzeltilmesi, hastanın standart hayat kalitesine dönmesini sağlamaktır.

Ameliyat kararı cerrah ve hastanın planlamasıyla gerçekleşecektir, ancak bilinmesi gereken bu cerrahi tedavinin ancak ağrı hissi gelişmiş ayak başparmaklarına yapılması gerektiğidir.

Ağrılı olmayan ayak başparmak çıkıntılarında hastanın eklemleri hareket kabiliyetini sürdürmeye devam edebildiği için bu hastalarda cerrahi tedavi yapılması önerilmemekte ve konservatif yöntemlerle gerileme planlaması yapılmalıdır. Cerrahi operasyon başparmak çıkıntılarında en son düşünülecek işlem olarak değerlendirilmelidir.

 

Başparmak Çıkıntısı (Bunyon) Ameliyatı

Başparmak çıkıntısı ameliyatı için birden fazla teknik vardır.

Genel olarak;

• Ayak başparmağı eklemi etrafındaki şişmiş dokuyu çıkarma,
• Yumru oluşan kemiğin bir kısmını çıkararak (tıraşlama yaparak) ayak başparmağını düzeltme,
• Bir ya da daha fazla kemiği yeniden hizalayarak parmak eklemindeki anormal açıyı düzeltme,
• Etkilenen eklem bölgesinde kemikleri kalıcı olarak birleştirme

gibi ameliyat yöntemleri uygulanabilir.

Basit bir işlem olarak görülse de ameliyat sonrası tam iyileşme haftalar hatta aylar sürebilir.

Geleneksel yöntemlerle yapılan ameliyatın başlıca riski ayak başparmağı kemik çıkıntısının tekrar nüksetmesi, ağrının devam etmesi ve parmak fonksiyonunun zayıflamasıdır. Bunun dışında her cerrahi operasyonda olası  riskler söz konusudur; enfeksiyon, ameliyat bölgesinde sertlik, şişlik, uyuşma, kesilen kemiğin kaynamaması, sinir hasarı vb. gibi.